وجود آهن یکی از مهمترین مشکلات کسانی است که از آب چاه استفاده می کنند. به وجود آمدن لکه های قهوه ای رنگ روی تجهیزات و رشد باکتری آهن و بوی نامناسب آن در فلاش تانک سرویس های بهداشتی از متداولترین مشکلاتی است که افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند.
در گذشته، بسیاری از مصرف کنندگان برای از بین بردن همزمان آهن و کاهش سختی آب از سختی گیر رزینی استفاده می کردند. این روش در موارد معدودی ممکن است مناسب باشد. اما در بسیاری از موارد، استفاده از سختی گیر رزینی به تنهایی برای حذف آهن کافی نیست.
در صورت استفاده از دستگاه سختی گیر رزینی برای حذف آهن، معمولاً احتمال بوجود آمدن مشکلات زیر بسیار بالا خواهد بود:
- آهن نامحلول موجود در آب، باعث کاهش چشمگیر عمر رزین در دستگاه سختی گیر می شود. ذرات آهن موجود در آب بتدریج در داخل بستر و میان دانه های رزین ته نشین شده و از انجام فرآیند صحیح تبادل یون جلوگیری می نماید. معمولاً این اتفاق زمانی قابل تشخیص است که پس از مدت کوتاهی مجدداً رنگ آهن در آب خروجی مشاهده می شود، اما کماکان سختی آب کاهش می یابد.
- یکی دیگر از مشکلاتی که آهن نامحلول موجود در آب برای سختی گیرهای رزینی به وجود می آورد، ایجاد رسوب و گرفتگی در قطعات داخلی دستگاه سختی گیر رزینی و مخصوصاٌ شیر کنترلی آنها است. این اتفاق موجب افزایش هزینه نگهداری و تعویض قطعات داخلی دستگاه می شود. تجربه نشان داده است که در این موارد حتی پس از رفع مشکل و راه اندازی، پس از مدتی مجدداً همین اتفاق خواهد افتاد.
بنابراین و با توجه به مشکلات مطرح شده فوق و در صورت وجود آهن در آب، اکیداٌ توصیه می شود که از یک فیلتر حذف آهن پیش از سختی گیر رزینی استفاده شود. این کار علاوه بر حذف آهن و مشکلات ناشی از آن، باعث افزایش قابل توجه عملکرد و طول عمر دستگاه سختی گیر رزینی خواهد شد.
برای انتخاب و طراحی روش مناسب حذف آهن از آب و مشکلات ناشی از آن، ابتدا بهتر است تا به بررسی و شناخت انواع آهن موجود در آب پرداخته شود.
آهن در آب به دو صورت آهن سه ظرفیتی (Ferric) با فرمول Fe+3 و آهن دو ظرفیتی (Ferrous) با فرمول Fe+2 وجود دارد.
آهن سه ظرفیتی در آب بصورت نامحلول بوده و وجود آن در آب با چشم غیر مسلح نیز امکانپذیر است. رنگ آبهای حاوی آهن نامحلول به سمت رنگ قرمز تمایل داشته و براحتی قابل تشخیص است. با توجه به اینکه آهن نامحلول در آب بصورت ذرات معلق در آب وجود دارد، روش فیلتراسیون ساده تری نیز دارد. با عبور آب حاوی آهن نامحلول از فیلتر شنی و فیلتر الیافی، ذرات معلق آهن موجود در آب براحتی و با درصد قابل قبولی از آب حذف می شوند. برای افزایش راندمان فیلتر شنی توصیه می شود که از مواد فیلتراسیون با پایه شیشه (Glass Media) بجای سیلیس معمولی استفاده شود تا ضمن اثربخشی بیشتر، طول عمر فیلتر افزایش یافته و نگهداری آن نیز ساده تر باشد.
فیلتر شنی جهت تصفیه آب و حذف کدورت، گل و لای و ذرات معلق قابل استفاده در تصفیه آب های صنعتی و پیش تصفیه ورودی منازل
مشاهده مشخصات
آهن دو ظرفیتی در آب بصورت کاملاً محلول بوده و تا زمانی که اکسید نشده و به حالت آهن سه ظرفیتی درنیامده است، با چشم قابل تشخیص نبوده و از داخل فیلترهای معمول هم عبور می کند. لذا آبهایی که از این نوع آهن در آنها وجود دارد، ابتدا آب کاملاً شفاف به نظر رسیده و به مروز زمان با برخورد هوا به آن تغییر رنگ می دهد.
حذف آهن محلول در آب به سادگی آهن نامحلول نیست. برای حذف اهن محلول می بایست در طی یک فرآیند اکسیداسیون اولیه، آهن محلول اکسید شده و به شکل آهن نامحلول در آمده و سپس توسط فیلتر شنی و الیافی از آب جدا شود.
فرآیند اکسیداسیون آهن توسط تزریق مواد اکسیدکننده قوی به آب صورت می گیرد که از مهمترین آنها می توان به مواد زیر اشاره نمود:
- کلر: در این روش، یا کلر مایع و یا محلول آب و پودر کلر توسط پمپ تزریق در خط تزریق می شود و یا از کلرزن خطی و قرار دادن قرص کلر در مسیر عبور آب استفاده می شود. در مرحله بعد، آب حاوی کلر می بایست حتماً وارد یک مخزن شده و مدت زمانی در آن بماند تا فرآیند اکسیداسیون آهن توسط کلر به صورت کامل انجام گیرد.
سپس آب از یک فیلتر شنی برای حذف ذرات معلق اکسید آهن از آب عبور داده می شود. در مرحله آخر، یک فیلتر کربنی جهت حذف مازاد کلر می بایست در نظر گرفته شود تا از مشکلات احتمالی وجود کلر بالا در زمان مصرف آب جلوگیری شود.
- ازن: استفاده از ازن برای اکسیداسیون آهن یک روش بسیار مؤثر بوده و از مهمترین مزایای آن هزینه نگهداری پایین این دستگاه و عدم نیاز به خرید مواد مصرفی و شیمیایی است. ضمناً با توجه به اینکه ازن مازاد سریعاً از آب خارج می شود، نیازی به استفاده از فیلتر کربنی مانند آنچه برای روش کلرزنی بیان شد، در این روش نمی باشد.
ازن تولید شده توسط دستگاه ازن ژنراتور توسط دیفیوزر در مخزن ذخیره و یا توسط انژکتور در مسیر آب تزریق می شود. در صورت تزریق ازن توسط انژکتور، تعبیه یک مخزن ذخیره جهت تکمیل فرآیند اکسیداسیون آهن با ازن توصیه می شود. البته سرعت اکسیداسیون آهن توسط ازن نسبت به کلر بسیار بیشتر بوده و زمان بسیار کمتری برای این فرآیند لازمست.
- آب اکسیژنه: استفاده از آب اکسیژنه (H2O2) در سالهای اخیر برای اکسیداسیون و حذف آهن از آب بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. دلیل این موضوع، سرعت بسیار بالای اکسیداسیون آهن توسط آب اکسیژنه و نیز عدم وجود مواد شیمیایی جانبی بعد از اکسیداسیون توسط آب اکسیژنه در آب است. البته قیمت نسبتاً بالای آب اکسیژنه به عنوان ماده مصرفی در این روش، تنها مشکل عمده در استفاده از این سیستم در حذف آهن در حال حاضر به شمار می رود.
مانند روش های قبل، پس از اکسیداسیون آهن با آب اکسیژنه، استفاده از فلتر شنی الزامی و استفاده از فیلتر کربن فعال نیز پس از فیلتر شنی توصیه می شود.
امیر | 1400/1/5
عالی بود