مکانیزم عملکرد این فیلترها مانند فیلترهای تصفیه آب مورد استفاده در منازل است. آب ضمن عبور از سطح فیلتر با جنسی شبیه لایه‌های پارچه‌ای، تصفیه می‌شود. سطح در معرض آب در فیلترهای کارتریجی بیشتر از فیلترهای شنی است. به همین دلیل، گرفتگی و کثیفی در فیلترهای کارتریجی در دفعات کمتری نسبت به فیلترهای شنی اتفاق می‌افتد. ضمن اینکه فشار کاری طراحی شده برای فیلترهای کارتریجی، پایین تر از فیلترهای شنی است.
این فیلترها معمولاً می‌بایست هر فصل، یک یا دوبار تمیز شوند. این کار به سادگی با بیرون آوردن فیلتر از محفظه و شستشوی آن امکانپذیر است. برخی از این فیلترها ارزان قیمت بوده و با سرعت بیشتری تعویض می‌شوند. اما برخی دیگر نیز از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و چندین سال طول عمر دارند و تنها در بازه‌های زمانی مشخص شده می‌بایست با آب شسته شوند.
