بوی بد آب، یکی از ناخوشایندترین تجربه های کسانی است که در منزل یا ویلای خود از آب چاه استفاده می کنند. در این مقاله تلاش خواهد شد تا در مورد این موضوع مطالب مفصل تری بیان شده و در خصوص سرفصل های زیر صحبت شود:
- چه عواملی باعث ایجاد بو در آب چاه می شوند؟
- وجود گاز سولفید هیدروژن در آب منجر به چه مشکلاتی می شود؟
- روش های اصلی حذف بوی آب چاه کدامند؟
- آیا استفاده از فیلتر کربنی برای از بین بردن آب چاه، روشی مناسب است؟
- چه نوع دستگاه های فیلتراسیون و تصفیه آبی برای از بین بردن بوی آب چاه مؤثرند؟
- مزایا و معایب روش های مختلف از بین بردن بوی آب چاه نسبت به یکدیگر کدامند؟
متداولترین بوی بد آب، بویی شبیه تخم مرغ گندیده است که عمدتاً ناشی از وجود گاز سولفید هیدروژن (H2S) در آب است. در جاهایی که این مشکل در آب چاه وجود داشته و در خانه هم شیر آب سرد و هم شیر آب گرم وجود دارد، این بو در زمانی که شیر آب گرم باز می شود، بسیار شدید تر است.
وجود گاز سولفید هیدروژن در آب باعث کم شدن رنگ نوشیدنی هایی مانند قهوه و چای شده و همچنین موجب تغییر طعم و بو و حتی ظاهر غذاهای پختنی می شود.
گاز سولفید هیدروژن در غلظت هایی که معمولاً در آب چاه منازل وجود دارد، برای سلامتی ضرر ندارند. اما در صورتی که غلظت آنها خیلی بالا باشد، بسیار سمی محسوب می شود. البته بوی گاز سولفید هیدروژن در غلظت های خیلی کم هم کاملاً قابل شناسایی است. اما همین مقدار کم گاز سولفید هیدروژن، در صورت تجمع در یک محیط بسته می تواند منجر به مشکلاتی مانند حالت تهوع، بیماری و حتی در مواردی منجر به مرگ شود.
اگر غلظت سولفید هیدروژن در آب بیش از 0.5 ppm باشد، بوی آن براحتی قابل تشخیص است. بوی سولفید هیدروژن در غلظت 0.5-1 ppm مانند بوی کپک و لجن بوده و در غلظت بالای 1 ppm بوی تخم مرغ گندیده به مشام خواهد رسید.
سولفید هیدروژن در غلظت بالای 1 ppm علاوه بر بوی ناخوشایند، دارای خاصیت خورندگی بوده و باعث ایجاد خوردگی در آهن، استیل، برنج و مس می شود. به این ترتیب، در صورت وجود سولفید هیدروژن در آب، امکان خوردگی در سیستم لوله کشی فلزی منزل کاملاً وجود خواهد داشت. ترکیب سولفید هیدروژن با آهن موجب تولید سولفید آهن شده و رنگ آب را متمایل به سیاه می کند.
بوی بد آب چاه عمدتاً ناشی از "باکتری آهن" و "باکتری گوگرد" است. این دو نوع باکتری عمدتاً در آبهای زیرزمینی وجود دارند. این باکتری ها از آهن و گوگرد به عنوان منبع انرژی استفاده کرده و این مواد را به سولفات و سولفید هیدروژن تبدیل می کنند.
باکتری های آهن و گوگرد از گوگرد حاصل از تجزیه گیاهان، صخره ها و خاک تغذیه کرده و در قسمت های زیرزمینی با غلظت آهن بالا زندگی می کنند. این باکتری ها بدون خطر بوده و عمدتاً در مناطق با اکسیژن کم مانند چاه های عمیق و داخل سیستم های لوله کشی به رشد و نمو می پردازند.
علاوه بر چاه های عمیق، باکتری های آهن و گوگرد در برخی چاه های کم عمق، مناطق مجاور چاه های نفت و حتی آب های سطحی مانند آب چشمه ها هم یافت می شوند. در آبهای سطحی و آب چشمه، گاز سولفید هیدروژن به سرعت پس از خروج از سطح زمین وارد هوا شده و از آب خارج می شود.
به غیر از بوی سولفید هیدروژن، در برخی موارد آب چاه بویی مانند بوی خیار، فاضلاب و یا نفت می دهد. در این موارد، هر چند احتمال کمی برای ورود مواد نفتی و فاضلاب به آب چاه می تواند وجود داشته باشد، اما عمدتاً این بو ها نیز به دلیل متابولیسم برخی باکتریها با آهن و منگنز آب است.
مطمئن ترین روش تعیین راه حل مناسب و شناخت قطعی نوع مشکل بوی آب، آزمایش کیفیت آب بوسیله تست کیت های سنجش پارامترهای کیفی آب و یا آزمایشگاه های تخصصی است. دانستن مقدار املاح، آهن، منگنز، سولفید هیدروژن،pH، باکتری و ... بصورت دوره ای و یا سالیانه بسیار توصیه میشود (مخصوصاٌ تست سالیانه باکتری کلیفرم).
روش بعدی در کنار آزمایش آب می تواند بررسی داخل فلاش تانک سرویس بهداشتی منزل باشد. همانطور که در مقالات گذشته توضیح داده شد، بررسی ظاهر آب فلاش تانک گویای برخی مشکلات کیفی آب است که به سرعت می تواند ما را به انتخاب دستگاه تصفیه مناسب راهنمایی کند. دلیل این موضوع این است که آب در درون فلاش تانک مدتی ثابت می ماند و اجازه ته نشین شدن و یا مشخص شدن آلاینده آب را می دهد.
بهترین روش از بین بردن بوی آب چاه، استفاده از یک ماده اکسید کننده است. متداولترین مواد اکسید کننده عبارتند از کلر، ازن، هوا (اکسیژن موجود در هوا) و آب اکسیژنه. در عمده سیستم های تصفیه آب، پس از استفاده از مواد اکسید کننده، آب از یک فیلتر دیگر عبور داده می شود که بسته به هدف تصفیه، نوع آن نیز متفاوت است.
برخی از افراد از کربن فعال و فیلتر کربنی برای از بین بردن بوی آب چاه استفاده می کنند. اما دو مشکل اساسی و مهم برای استفاده در فیلترهای کربنی برای حذف بوی آب چاه وجود دارد:
- هزینه نگهداری و راهبری بالا: علیرغم توانایی کربن فعال در حذف بو، مقدار قابل توجهی کربن برای این کار لازم است. مقدار کربن موجود در فیلترهای کارتریجی برای حذف بوی آب چاه به مقدار زیاد اصلاً کافی نیست. حتی در صورت استفاده مقدار زیادی کربن فعال گرانول در مخزن FRP نیز در اکثر موارد نهایتاً شش ماه تا یکسال کربن فعال قابل استفاده بوده و بعد از آن مدت با اشباع شدن سطح کربن فعال، کربن توانایی گرفتن بو را از دست می دهد. در صورت استفاده از کارتریج های فیلتر کربنی نیز می بایست این فیلترها هر 2 تا 3 هفته تعویض شوند که بتدریج هزینه بالایی را تحمیل خواهد نمود.
- رشد و تکثیر باکتری ها در بستر کربن فعال: همانطور که اشاره شد، بوی آب چاه نشاندهنده احتمال وجود باکتری های مختلف در آب است. حتی اگر آب چاه دارای باکتری کلیفرم هم نباشد، باز هم ممکن است حاوی انواع دیگری از باکتری هایی باشد که برای سلامتی بدن مضر باشند. بستر کربن فعال، یک محیط مناسب برای رشد و تکثیر باکتری ها است. لذا در این حالت با ورود باکتری های آب چاه به داخل فیلتر کربنی و رشد آنها، علاوه بر خطرهایی که برای سلامتی استفاده کنندگان دارد؛ باعث ایجاد لایه لزج میکروفیلم در بستر کربن فعال شده و باعث افت فشار آب در فیلتر می شود.
با توجه به دو مطلب فوق، معمولاً استفاده از فیلتر کربنی برای حذف بوی آب چاه جهت استفاده در منزل توصیه نمی شود. مگر برای خانوارهایی که در این منازل بصورت دائم مستقر نبوده و تنها در تعطیلات و تعداد روزهای محدودی در آن محل ساکن هستند. در این موارد، استفاده از فیلترهای کربنی کارتریجی و تعویض آنها در هر بار رفتن به محل مورد نظر، راهی کم هزینه و منطقی محسوب می شود.
همانطور که قبلاً اشاره شد، چهار روش اصلی برای اکسیداسیون باکتری های بوجود آورنده بو در آب و از بین بردن آنها وجود دارد که عبارتند از:
- هوادهی
- کلرزنی
- استفاده از آب اکسیژنه
- استفاده از گاز ازن
در ادامه به دو روشی که در حال حاضر در کشور بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، می پردازیم:
روش کلرزنی، یک روش نسبتاً کم هزینه است که بخوبی می تواند برای از بین بردن بوی آب چاه مورد استفاده قرار گیرد. کلرزنی آب چاه علاوه بر از بین بردن با کتری های گوگرد و آهن که باعث بوی آب می شوند، با از بین بردن سایر باکتری های موجود در آب عملاً کار ضدعفونی آب را نیز انجام می دهد. کلرزنی در از بین بردن باکتری ها خیلی قوی تر از هوادهی عمل می کند.
برای تزریق کلر در آب از دو روش مختلف می توان استفاده کرد که عبارتند از:
- پمپ تزریق
- کلرزن خطی
تزریق کلر توسط پمپ تزریق طبعاً از دقت بالاتری برخوردار بوده و مستلزم هزینه بیشتری نیز می باشد.
در روش کلرزنی برای حذف آب چاه می بایست به دو نکته مهم توجه داشت:
- زمان ماند مناسب: برای اثربخشی کلر در اکسیداسیون و از بین بردن باکتری های آب چاه، حتماً نیاز به یک مخزن ذخیره است که زمان ماند مناسب برای عملکرد ضدعفونی کلر وجود داشته باشد.
- حذف مانده کلر بوسیله فیلتر کربنی: پس از مخزن ذخیره، برای حذف مانده کلر پیش از استفاده، حتماً می بایست از فیلتر کربنی استفاده کرد. در صورتیکه آب چاه علاوه بر بو، حاوی مقدار قابل توجه آهن هم باشد، علاوه بر فیلتر کربنی نیاز به فیلتر شنی و الیافی برای حذف ذرات معلق اکسید شده آهن و منگنز از آب نیز خواهد بود.
پکیج تزریق کلر شامل مخزن آماده سازی محلول کلر، شاسی، میکسر، شفت و پروانه با جنس استنلس استیل 316 و پمپ تزریق مطابق ظرفیت مورد نیاز مشتری
مشاهده مشخصات
استفاده از ازن، یک روش بسیار کارآمد و مؤثر برای از بین بردن بوی آب چاه است. علیرغم اینکه هزینه اولیه استفاده از دستگاه ازن ژنراتور کمی نسبت به روش کلرزنی بالاتر است، اما استفاده از ازن ژنراتور بجای کلرزنی، دارای سه مزیت عمده زیر است:
- قدرت اکسید کنندگی بالای ازن نسبت به کلر (حدود 7 برابر)
- عدم نیاز به مواد مصرفی در مقایسه با هزینه خرید دائم کلر در روش کلرزنی
- عدم تولید مواد شیمیایی مازاد در آب و عدم نیاز به فیلتراسیون جهت حذف آن
دو روش اصلی برای تزریق ازن در آب چاه برای حذف بو وجود دارد که عبارتند از:
- تزریق ازن بوسیله انژکتور در مسیر آب خروجی چاه
- تزریق ازن بوسیله دیفیوزر داخل مخزن ذخیره آب
ازن ژنراتور ARDA مدل MOG5TP جهت ضدعفونی از طریق تزریق ازن به داخل مخزن آب، مجهز به تایمر و کمپرسور هوای داخلی
مشاهده مشخصات
هادی | 1399/5/1
بوی کلر ورنگی شدن اب مشکل بعدی است که دراثراستفاده ازکلربوحودمی اید وحالاخطرات ناشی ازاستفاده کلررابگذریمسجاد قدیریان | 1398/8/21
خیلی واضح به نکات مهم اشاره کردین.کاملی | 1398/7/27
عالی بود