روش های پیشگیری از رسوب گذاری در کولر آبی

کولرهای آبی، یکی از تجهیزاتی است که برای سرمایش منازل و فضاهای صنعتی واقع در هوای گرم و خشک مورد استفاده قرار گرفته و علیرغم قدمت آنها، کماکان بسیار مورد استقبال قرار می گیرند. 

اساس کار کولرهای آبی، خنک کردن هوا با استفاده از گرمای جذب شده توسط تبخیر آب است. هوای گرم و خشک محیط از طریق دیواره های اطراف کولر وارد دستگاه شده و به واسطه گرمای جذب شده توسط رطوبت موجود در پوشالها، خنک می شود.

به همین دلیل، کیفیت آب ورودی به کولر و نیز تمیزی و عاری از رسوب بودن صفحات پوشالی و یا سلولزی کولر تأثیر بسزایی بر روی راندمان عملکرد آن خواهد داشت.

در مکانهایی که آب مصرفی دارای سختی کل بالایی باشد، تشکیل رسوب کلسیمی بر روی صفحات کولر همواره یکی از مشکلات جدی در این خصوص بشمار می رود. لذا استفاده از دستگاه های تصفیه آب مناسب جهت افزایش کیفیت و خلوص آب ورودی به کولر، تأثیر زیادی در عملکرد و پیشگیری از رسوب گذاری و اثراب نامطلوب آن خواهد داشت.

مشکلات تشکیل رسوب در کولرهای آبی

همانطور که اشاره شد، اساس کار کولرهای آبی بر پایه تبخیر آب است. لذا بدیهی است که املاح موجود در آب پس از تبخیر باقی مانده و تشکیل رسوب دهد. به همین دلیل، در کولرهایی که آب مصرفی آنها دارای سختی بالایی است، رسوب کلسیمی زیادی بر روی پوشالها و مناطق مختلف داخل کولر قابل مشاهده می باشد.

تشکیل این رسوبات، مشکلات قابل توجهی را در طول زمان به وجود می آورد که از جمله مهمترین آنها را می توان به موارد زیر اشاره نمود:

گرفتگی مسیر انتقال آب برای ریختن روی پوشالها

گرفتگی تدریجی شلنگ و یا لوله های انتقال آب از پمپ آب کولر به سمت پوشالها، باعث کاهش آب ورودی به پوشالها و خشک شدن برخی از مناطق پوشال میشود.  به این ترتیب، به تدریج هوای گرم محیط بدون خنک شدن توسط تبخیر آب روی پوشال، وارد کولر شده و همین هوای گرم به داخل منزل نیز منتقل می شود.

تشکیل رسوب روی پوشالها

سختی آب به تدریج باعث تشکیل رسوب بر روی پوشالها می شود. این موضوع موجب می شود که پوشال بصورت کامل خیس نشده و متعاقب آن، سرمایش هوا نیز به میزان کافی صورت نگیرد.

تشکیل رسوب در پمپ آب کولر

پمپ آب کولر، نقش مهمی در انتقال مناسب آب برای ریختن روی پوشالها ایفا می کند. آب دارای سختی بالا, علاوه بر مسیرهای انتقال آب و پوشالها، در داخل پمپ کولر نیز باعث تشکیل رسوب می شود. تشکیل رسوب سختی در داخل پمپ آب کولر، باعث افت آبدهی پمپ و یا حتی خرابی آن خواهد شد.

روش های جلوگیری از تشکیل رسوب در کولرهای آبی

با توجه به مطالب ارائه شده در خصوص دلایل و مشکلات ناشی از تشکیل رسوب سختی در کولرهای آبی، دو روش اصلی برای تصفیه آب ورودی به کولر برای پیشگیری از رسوب گذاری پیشنهاد می شود.

روش اول: استفاده از سختی گیر رزینی

با توجه به اینکه اصلی ترین نوع رسوبی که در کولرهای آبی ایجاد مشکل می کند، رسوب ناشی از نمک یونهای کلسیم و منیزیوم در آب است، استفاده از دستگاه سختی گیر رزینی یک روش منطقی برای رفع این مشکل محسوب می شود.

اساس کار دستگاه سختی گیر رزینی بر پایه فرآیند تعویض یون (Ion Exchange) است. در این فرآیند، یونهای کلسیم و منیزیوم موجود در آب، ضمن عبور از بستر رزین کاتیونی جای خود را با یونهای سدیم موجود در ساختار رزین عوض می کنند.

به این ترتیب، آب خروجی سختی گیر رزینی بجای یونهای کلسیم و منیزیوم دارای یون سدیم است که ترکیب آن با یونهای دیگر مانند کربنات، باعث تشکیل نمکی می شود که حلالیت آن بسیار بیشتر از نمک های کلسیم و منیزیوم خواهد بود.

البته باید به این نکته توجه داشت که با تبخیر آب، املاح و نمک های آب باقی می مانند. اما نمک باقیمانده از آب سختی گیری شده بسیار ساده تر و با زحمت کمتری تمیز شده و اثرات مخرب رسوبات ناشی از آب سخت را ندارد.

البته استفاده از دستگاه سختی گیر رزینی, علاوه بر هزینه اولیه، نیازمند نگهداری مناسب بوده و حتی ممکن است به دلیل آپارتمانی بودن منزل، امکان قرار دادن آن برای کل آب مصرفی ساختمان وجود نداشته باشد.

برای کسانی که به هر دلیل نمی توانند از دستگاه سختی گیر رزینی برای تصفیه آب ورودی ساختمان استفاده کنند، راه دیگری نیز وجود دارد و آن، استفاده از "فیلتر رزینی" است که می توانند آنها را بسادگی در مسیر آب ورودی کولر قرار دهند.

مزیت بزرگ استفاده از فیلترهای رزینی، هزینه ابتدایی کمتر و سادگی نگهداری است. البته از آنجائیکه امکان احیای رزین کاتیونی با محلول آب و نمک در این روش مهیا نیست، تنها در بازه های زمانی مشخص می بایست رزین اشباع شده تخلیه و رزین تازه جایگزین آن شود.

روش دوم: استفاده از دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس (RO)

راه دیگری که برای جلوگیری از رسوب گذاری در کولر می توان استفاده نمود، استفاده از دستگاه های تصفیه آب اسمز معکوس است. در روش اسمز معکوس، تمامی املاح موجود در آب حذف می شوند. این بدان معناست که حتی پس از تبخیر آب، هیچگونه نمکی بر روی بدنه، پوشالها و پمپ کولر باقی نمانده و یک آب کاملاً خالص در کولر جریان خواهد داشت.

نکته مهمی که در انتخاب دستگاه RO برای کولر وجود دارد، میزان آبدهی لازم دستگاه است. از آنجائیکه میزان  مصرف روزانه هر کولر آبی بطور متوسط بالای 250 لیتر آب در شبانه روز است، استفاده از دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس خانگی ممکن است ایجاد مشکل کند. دلیل این موضوع این است که دستگاه های تصفیه آب خانگی RO معمولاً در شبانه روز نهایتاً در بهترین حالت توان تولید 190 لیتر (50 گالن) آب را دارند.  

بنابراین در این موارد، برای حصول اطمینان از میزان آب کافی تصفیه شده برای خیس کردن کامل پوشال کولر توصیه می شود تا از دستگاه های تصفیه آب نیمه صنعتی استفاده شود که میزان آبدهی بالاتری از دستگاه های خانگی دارند.

البته علیرغم مزایای استفاده از دستگاه RO برای تصفیه آب ورودی کولر، این روش محدودیت هایی را هم در پی دارد. هزینه اولیه بالا، هدررفت بالای آب (بین 60 تا 70 درصد)، نیاز به مصرف برق و هزینه تعویض فیلتر و ممبران های دستگاه از جمله این مشکلات به حساب می آیند.

جمعبندی

روش های ارائه شده برای تصفیه آب جهت جلوگیری از رسوب گذاری در کولر آبی، هر کدام دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند. برای مقایسه این روش ها و تصمیم گیری بهتر می توان از جدول زیر استفاده نمود: