مس یک ماده فلزی نرم، چکش خوار و قرمز رنگ است که معمولاً بصورت نمکهای کلراید، سولفید و یا بصورت خالص در طبیعت یافت می شود. این ماده معمولاً به شکل Cu+، Cu++ و Cu+++ وجود دارد که البته دو نوع اول، بیشتر است. این فلز دارای موارد استفاده متعددی بوده و در مجاورت با هوا، اکسید شده و روی آن زنگار سبز رنگ تشکیل می شود. این فلز از قابلیت هدایت الکتریکی بسیار بالایی برخوردار بوده و بعد از طلا، رساناترین فلز محسوب می شود. یه همین دلیل، مس در ساخت سیمهای برق به صورت گسترده ای استفاده می شود.
در حوزه آب، مس بیشتر در لوله های مسی و همینطور در اتصالات آلیاژی برنجی بر پایه مس و روی به کار رفته است. مس تقریباً در تمام نمونه های آب آشامیدنی وجود دارد که معمولاً از چند دهم میلیگرم در لیتر تا حتی بالای یک میلیگرم در لیتر برای زمانی که آب دارای خاصیت خورندگی باشد، گزارش شده است. غلظت های بالاتر معمولاً زمانی اتفاق می افتند که میزان خورندگی آب تحت کنترل نبوده و واکنش زیادی بین آب با لوله های مسی و اتصالات برنجی وجود داشته باشد.
مس برای بدن یکی از مواد ضروری محسوب می شود. مس، ضمن ترکیب با بعضی پروتئین ها آنزیمهایی تولید می کنند که برای بهبود عملکرد برخی از اجزای بدن مورد استفاده قرار می گیرند. مصرف کمتر از استاندارد این مواد و نیز استفاده بیش از حد آن، هر دو برای بدن مضر هستند.
کمبود مس در کودکان، باعث بروز مشکلات در ساخت کلاژن (نوعی پروتئین که در استخوان، غضروف و بافت های پیوندی یافت می شود) شده و ممکن است باعث ایجاد بیماری استخوانی در آنها شود. کمبود مس همچنین یک عامل ریسک برای مشکلات قلبی و عروقی انسان است.
از طرف دیگر، میزان بالای مس در بدن می تواند منجر به بروز برخی مشکلات و علائم شود. حالت تهوع، استفراغ، اسهال، مشکلات معده و روده و درد شکم و عضلات از علائم میزان بالای بحرانی مس در بدن هستند. برخی موارد بسیار شدید مسمومیت ناشی از مس می تواند باعث بروز کم خونی، مسموم شدن کبد و حتی مشکلات کلیه شود.
بدن انسان نمیتواند مس را از مواد داخل بدن تأمین کند. بنابراین، هر روز باید مقداری مس وارد بدن شود. بصورت عادی، مس می بایست روزانه حدود 2 میلیگرم وارد بدن یک فرد بالغ شود تا بصورت عادی، تعادل 75 تا 100 میلیگرم در بدن حفظ شود. البته از طرف دیگر هم باید در نظر داشت که مصرف بیش از 12 میلیگرم مس در روز برای آقایان و 10 میلیگرم برای خانمها، مجاز نمی باشد. مس در بسیاری از مواد غذایی از جمله غذاهای دریایی، کلم، قارچ وجود دارد.
میزان مجاز مس در آب آشامیدنی بر اساس استاندارد وزارت بهداشت آمریکا، حداکثر 3/1 میلیگرم در لیتر می باشد. مس در آب معمولاً به حالت Cu++ وجود دارد. وجود این ماده می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. ورود فاضلاب صنعتی به منابع آبی، استفاده از نمکهای مس برای کنترل رشد جلبکها و همانطور که اشاره شد، خوردگی در مسیر لوله ها و اتصالات از مهمترین عوامل ورود مس به آب هستند.
برای تصفیه آب و رساندن میزان مس به حد مجاز در آن، روش های مختلفی توصیه می شود. اگر مس موجود در آب آشامیدنی ناشی از خوردگی لوله ها باشد، در زمان ورود آب به منزل می توان از روشهای سختی گیری و یا تزریق پلی فسفات در آب استفاده نمود. اما از آنجا که معمولاً اگر خوردگی در لوله ها وجود داشته باشد، علاوه بر مس، احتمال وجود سرب نیز در آب خواهد بود، استفاده از سیستمهای تصفیه آب اسمز معکوس خانگی و یا تقطیر در نقاط مصرف بسیار توصیه می شود.
